Please wait ...

قلعه فلک الافلاک در بالای تپه‌ای باستانی در مرکز شهر خرم‌آباد قرار دارد و روزگاری مشرف به دره تاریخی خرم آباد بوده است. از تاریخ ساخت قلعه فلک الافلاک و بانی آن، اطلاعات دقیقی در دست نیست اما به نظر می رسد بنای اولیه این قلعه به زمان شاپور اول ساسانی در قرن سوم میلادی بازمی‌گردد. ساسانیان در حدود منطقه کنونی خرم‌آباد، شهری با نام شاپورخواست ساختند و از این دژ به عنوان مرکز حکومتی و نظامی استفاده می‌کردند. شاپورخواست بعدها ویران و در حدود قرن ششم شمسی، شهر کنونی  خرم‌آباد جای آن بنا شد.

این قلعه دارای پلان هشت ضلعی و وسعت 5300 مترمربع است. تا صد سال پیش قلعه فلک الافلاک دارای 12 برج بود اما امروزه تنها 8 برج آن پا برجاست. این قلعه دارای دو حیاط، یک حمام، چهار تالار بزرگ و چندین اتاق است.  قلعه فلک الافلاک که از سنگ، آجر، خشت و ملات گچ و آهک ساخته شده است، در حیاط اول خود دارای یک حلقه چاه آب 40 متری است که در قدیم آب  مورد نیاز ساکنان قلعه را تامین می کرده و هم اکنون نیز قابل استفاده است. بیشترین تغییرات و تحولات ایجاد شده در این قلعه مربوط به دوره صفویه تا قاجار است.

در طول تاریخ این قلعه با نام های متفاوتی همچون دژ شاپور خواست، سابرخاست، و قلعه خرم آباد شناخته شده است. «فلک الافلاک» نامی است که از دوره قاجار به این قلعه داده شده است چون در آن زمان دارای 12 برج بود و در واقع فلک الافلاک اشاره‌ای به دوازده برج فلکی دارد و یا استعاره‌ای است از دست‌ نیافتنی بودن آن.

این قلعه به لحاظ موقعیت راهبردی خود، در زمان آل‌ بویه مقر حکومتی بود. در زمان حکومت خاندان بدر، والیان تحت فرمان خاندان آل بویه، از این قلعه به عنوان خزانه سلطنتی استفاده می شد. در دوره صفویه و قاجار بار دیگر قلعه فلک الافلاک به مقر حکومتی تغییر یافت. در دوره پهلوی این قلعه مدتی پادگان نظامی بود و سپس به عنوان زندان سیاسی مورد استفاده قرار گرفت.

در حال حاضر قلعه فلک الافلاک محل دو موزه باستان شناسی و مردم شناسی است. این دو موزه سفالینه های دوران مختلف تاریخی و پیش از تاریخ، اشیا به دست آمده از کاوش های غار کلماکره، پ‍وش‍‍اک‌ محلی، زی‍ور‌آلات‌، س‍‍از‌ه‍‍ا‌ی‌ م‍ح‍ل‍‍ی‌، وس‍‍ای‍ل‌ و ‌اب‍ز‌ار رزم‌ و ش‍ک‍‍ار، ک‍ت‍‍اب‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ خ‍ط‍ی، دو‌ات‌، ق‍ل‍م‍د‌ان، ‌ع‍ی‍ن‍ک، ‌ان‍و‌ا‌ع‌ پ‍ی‍ه‌ س‍وز، ن‍م‍ون‍ه‌ ‌هایی‌ ‌از ‌آ‌ه‍ن‍گ‍ر‌ی‌ س‍ن‍ت‍‍ی‌، ورش‍وس‍‍از‌ی، م‍س‌ گ‍ر‌ی، خ‍ر‌اط‍ی، س‍ر‌اج‍‍ی، مجسمه های مومی ‌که آد‌اب‌، رس‍وم‌ و نحوه زندگی م‍ردم‌ ل‍رس‍ت‍‍ان‌ در زم‍‍ان‌ ‌ه‍‍ا‌ی‌ ق‍دی‍م‌ را به نمایش می گذارند را در خود جای داده است. قلعه فلک الافلاک به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

قلعه باستانی فلک‌الافلاک

  • آدرس

    خیابان امام خمینی