Please wait ...

مدرسه شوکتیه یا مدرسه شوکتی که پس از دارلفنون تهران و رشديه تبريز سومین مدرسه آموزش به سبک جديد در ايران بود، در سال ۱۲۶۹ شمسی تحت عنوان حسينيه شوکتيه توسط محمد ابراهيم خان علم ( شوکت الملک دوم ) ساخته شد. در سال ۱۲۸۲ شمسی این حسینیه به مدرسه تبديل شد.

این مدرسه توسط معماران یزدی در بافت تاريخی شهر بيرجند و در دو طبقه ساخته شد. شوکتیه دارای معماری چهار فصل کویری است و شامل ايوانی بزرگ، حیاط مرکزی، دالان و اتاق‌های متعدد، گنبد خانه، حوضخانه، هشتی، سردر ورودی، شاه نشين و حمام  می‌شود.

شوکتیه دو ورودی دارد که یکی در ضلع جنوبی و دیگری در ضلع غربی بنا واقع است. ورودی جنوبی دارای سردری با تزیینات مقرنس گچی است. در بالای درب ورودی کتیبه‌ای سنگی نصب‌شده است که اشعار شوکت الملک، موسس شوکتیه بر آن حک‌شده است.

هشتی بنا بوسیله‌ دالان‌هایی به دیگر بخش‌های بنا مرتبط است و سقف آن تزیینات رسمی‌بندی دارد.

حیاط مرکزی آجر فرش است. در میان آن حوضی است که در وسط آن سکویی به ارتفاع حدود ۳۰ سانتی‌متر قرار دارد. در ضلع شمالی صحن دو راهرو، یک اتاق پنج‌دری و دو اتاق سه‌دری قرار دارد.

ایوان شوکتیه که طاق کلیل دارد، در قسمت جنوب بنا واقع‌ است. این ایوان ۷۰ سانتی‌متر از کف حیاط بالاتر است و تزیینات گچبری دارد.

در ضلع جنوب بنا یک تالار هم قرار دارد که به‌عنوان سالن اجتماعات مورد استفاده قرار داشته است. این تالار دارای طاق‌نماهایی با تزیینات رسمی‌بندی گچی است. حوض‌خانه که یک حیاط هشت‌ضلعی است در پشت ضلع شرقی بنا قرار دارد. شوکتیه دارای گچ‌بری‌ها و آجرکاری‌هایی بسیار زیبا است.

مدرسه شوکتیه در زمان افتتاح یک مدرسه ابتدایی بود و پس از مدتی دبیرستان شوکتیه نیز به آن افزوده شد. در آن زمان برای تشویق افراد به تحصیل در این مدرسه به جای مکتب خانه، برای محصلین بی‌بضاعت و خانواده آنها کمک‌های نقدی و جنسی موثری درنظر گرفته شد. اين مدرسه تا فروردين ماه 1316 شمسی زير نظر شوکت الملک اداره می‌شد. مدرسه شوکتیه در سال 1395 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. 

مدرسه شوکتیه

  • آدرس

    خیابان عدل