Please wait ...

مجموعه كليساهای آذربايجان که توسط سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده است شامل قره کلیسا یا کلیسای تاتووس، کلیسای زور زور و کلیسای سنت استپانوس می‌شود. این کلیساها همگی بین قرون 7 و 14 میلادی بنا شده اند و در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی قرار دارند. این سه کلیسا از آنجا که نماد تبادل فرهنگی میان بیزانس، کلیسای ارتودوکس و ایران هستند از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

قره کلیسا در جنوب ماکو واقع است. برخی  معتقدند چون در قسمت‌هایی از کلیسا از سنگ سیاه استفاده شده، نام آن در ترکی به معنای کلیسای سیاه است. اما به احتمال زیاد نام قره کلیسا به معنای کلیسای اعظم است. گفته می‌شود این کلیسا توسط یکی از حواریون مسیح به نام تاتووس در سال 68 میلادی ساخته شد. ارامنه معتقدند قره کلیسا اولین کلیسای جهان است. اما به گفته محققان این کلیسا در قرن 7 میلادی به احترام تاتووس بنا شد.

قره کلیسا از پر نقش و نگارترین کلیساهای ایران است. گنبد این کلیسا مخروطی است و دیوارها و برج ناقوس آن دارای حجاری‌های  استادانه است. در زمان حمله مغول  این کلیسا آسیب زیادی دید. این کلیسا در جریان زلزله ای در سال 1319 میلادی دچار تخریب شد و در سال 1329 بازسازی شد. قره کلیسا از زیارتگاه‌های مهم ارامنه است.

دومین بنای این مجموعه، کلیسای زور زور است. این زیارتگاه در 12 کیلومتری شمال غرب قره کلیسا واقع است و بین سال‌های 1315 و 1324 میلادی در کنار رود زنگمار بنا شد. پلان این کلیسا صلیبی شکل است و از سنگ‌های تراش خورده در ابعاد مختلف بنا شده است. این کلیسا دارای گنبد مخروطی 16 ترک با 4 نورگیر است. در دیوارهای آن نیز 4 نورگیر تعبیه شده است. برای جلوگیری از غرق شدن کلیسا پس از احداث سد بارون بر روی رودخانه زنگمار این کلیسا را سنگ به سنگ به مکانی در فاصله  600 متری محل اولیه انتقال دادند.

آخرین بنای مجموعه كليساهای آذربايجان، کلیسای سنت استپانوس است که در دره ای عمیق در امتداد رود ارس و در نزدیکی مرز ایران و جمهوری آذربایجان واقع است. این کلیسا به یادبود استپانوس مقدس که در سال 36 میلادی توسط یهودیان اورشلیم سنگسار شد، بنا شده است. با اینکه بسیاری معتقدند این بنا ساخته دست مسیحیان اولیه است اما اولین سندی که در آن به این کلیسا اشاره شده است مربوط به قرن 7 میلادی است.

دیوارها، بام، گنبد، ستون‌ها و برج‌ناقوس این کلیسا را با سنگ‌های سفید و صورتی تراشیده شده، ساخته‌اند. گنبد مرتفع این کلیسا 16 ترک دارد و بر 4 ستون سنگی قطور استوار است. کلیسای سنت استپانوس در قرن 17 میلادی دچار تخریب شد اما توسط حکام صفوی بازسازی شد. 

مجموعه كليساهای آذربايجان

  • آدرس

    استان‌های آذربایجان شرقی و غربی