Please wait ...

بیستون منطقه ای تاریخی در کرمانشاه است که آثاری از دوران مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، ایلخانیان، تیموریان و صفویان را در خود جای داده است.

مهمترین اثر بیستون، کتیبه ای منسوب به داریوش بزرگ است که به سه زبان عیلامی، بابلی و فارسی باستان نگاشته شده است. این کتبیه شامل خود زندگی نامه مختصری از داریوش اول و شرح وقایع بعد از مرگ کوروش بزرگ است و سپس به روایت نبردهای وی از سال 521 قبل از میلادی تا سال 520 قبل از میلاد علیه فرمانداران کشور که علیه او شورش کرده بودند و چگونگی تثبیت حاکمیت هخامنشیان توسط وی می پردازد.

کتیبه داریوش که 3 متر ارتفاع و 5 متر عرض دارد، این شاه هخامنشی را با کمانی در دست و پا روی سینه شخصیتی به نام گئومات به تصویر کشیده است؛ گئومات نام مغی بود که تخت پادشاهی را غصب و پیش از شکست خوردن از داریوش، یکسال بر ایران باستان حکم راند. همچنین دو پیکر دیگر که کمان و زره در دست دارند در سمت راست داریوش و 9 پیکر که دستشان بسته و طنابی دور گردن آنها بسته شده، در سمت چپ وی قرار دارند. این 9 پیکر نماینده مللی هستند که در دوران فرمانروایی داریوش هخامنشی مغلوب امپراطوری ایران گشتند. این کتیبه در ابتدا هشت پیکر را به صورت برده به تصویر کشیده بود اما بعد از شکست سکاها برده نهم نیز به تصویر اضافه شد. ریش و محاسن داریوش نیز از تکه سنگ های جداگانه با میخ های آهنین بعدتر به کتیبه بیستون اضافه شد.

همچنین یک نماد فروهر بر بالای پیکر بردگان در این کتیبه به چشم می خورد که به نظر می رسد در حال دعای خیر برای داریوش است. فروهر لوحی بالدار با بالا تنه یک مرد است که تبدیل به نماد اصلی دین زرتشتی شده است.

در یکی از خطوط این کتیبه، داریوش به نسل های آینده چنین اندرز می گوید:

تو که ازاین پس این نپشته را که من نوشتم یا این پیکرها را ببینی مبادا [ آنها را ] تباه سازی. تا هنگامی که توانا هستی آنها را نگاه دار.

بیستون شامل چند اثر دیگر متعلق به دوران گوناگون از جمله خرابه های یک کاخ ساسانی، پلی با زیرساخت های دوران ساسانی، کاروان سراهای مربوط به دوران ایلخانی و صفوی و کوره های خاک رس مربوط به دوران تیموری می باشد.

بیستون شامل سنگ نوشته و نقش برجسته های دیگری نیز هست. اولین نقش برجسته مربوط به مهرداد دوم پادشاه اشکانی است که البته به شدت صدمه دیده اما زمانی نوشته هایی به زبان یونانی بر فراز تصویر مهرداد و چهار نجیب زاده وجود داشته است. نقش برجسته دوم مربوط به پیروزی گودرز دوم پادشاه اشکانی بر مهرداد دوم است که در کنار آن دو مرد اسب سوار با یک فرشته و همچنین کتیبه ای به زبان یونانی نیز وجود دارد. کتیبه سوم وقف نامه ای از سوی شیخعلی خان زنگنه از وزیران دربار صفوی است.

فرهاد تراش ثری سنگی با 180 متر طول و 33 متر ارتفاع است که در سمت غربی کتیبه داریوش قرار دارد و به اعتقاد باستان شناسان برای ساخت یک نقش برجسته در دوران ساسانی آماده شده بود اما به دلایل نامعلومی هرگز مورد استفاده قرار نگرفت.

بیستون به عنوان یک میراث فرهنگی جهانی در یونسکو به ثبت رسیده است.

بیستون

  • آدرس

    بیستون